Wierdsma, Jan Volkert (Jan)

Jan Wierdsma

Geboren op 5 februari 1846 te Oisterwijk als zoon van Rombertus Franciscus Wierdsma (Nuland 20 maart 1808-Oisterwijk 23 december 1870) en Rebecca Rijpperda (Oisterwijk 23 april 1822-6 maart 1851). Hij huwde te Den Bosch op 6 juli 1871 met Johanna Nicolasina Anna (Anna) van Heusden (Den Bosch 3 juni 1848-Oosterbeek 16 februari 1925), met wie hij vijf kinderen kreeg. Hij ging op kostschool in Den Bosch, waar hij wekelijks ook danslessen kreeg bij Carel Bouwman. Op de dansschool ontmoette hij zijn jeugdliefde en later echtgenote. Hij volgde een opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine Willemsoord bij Den Helder (examen marine 1860). Als adelborst bevoer hij vanaf 1865 de wereldzeeën naar West- en Oost-Indië. Tijdens de Atjeh-oorlog nam hij deel aan de blokkade en verwierf de Atjeh-medaille. Hij wordt zeeofficier in de rang van luitenant ter zee. Na zijn huwelijk woont hij in Den Helder. In 1877 verlaat hij de marine. Hij treedt in dienst bij de KNSM ((Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij) te Amsterdam. Na een korte werkperiode bij dat bedrijf begint hij in 1880 bij de concurrent NASM (Nederlandsch Amerikaanse Stoomvaart Maatschappij). Omstreeks 1898 is aan die naam toegevoegd: Holland-Amerika-Lijn (HAL), waaronder de Rotterdamse maatschappij bekend werd. In 1881 wordt hij directeur van de HAL. Hij heeft 4 jaar als directeur en 32 jaar als president-directeur aan het hoofd der maatschappij gestaan. Bij zijn afscheid (rond 1916) werd hij benoemd tot commissaris. Wonende te Oosterbeek zette hij zich in 1912 in voor het behoud van de Oisterwijkse bossen en vennen. Hij was een van de bemiddelaars tussen de eigenaren van landgoed De Hondsberg en Natuurmonumenten. Als herinnering aan deze geslaagde aankopen biedt Jan Wierdsma de Vereniging Natuurmonumenten een monumentale zitbank aan, te bouwen op de plaats waar vele tientallen jaren een grote houten ton heeft gestaan. De bank is ook bedoeld als een herinnering aan de geslachten Wierdsma, Rijpperda en De Balbian Verster, die in Oisterwijk ruim 100 jaar het landgoed De Hondberg hebben beheerd. Het ontwerpen van de bank wordt opgedragen aan H.A.J. Baanders, architect te Amsterdam. In 1917 wordt de bank opgericht in de nabijheid van het grootste ven van Oisterwijk, het Kolkven. Wierdsma overleed kort daarvoor op 5 april 1917 te Oosterbeek. Een buste van hem staat in het Scheepvaartkundig museum van Rotterdam, het plan voor dat museum was zijn initiatief. Zijn kleinzoon Jan Volkert Rijpperda-Wierdsma (1904-1981, aan de zonen was reeds de naam Rijpperda toegevoegd zodat deze Oisterwijkse tak niet zou uitsterven) was hoogleraar staats- en administratierecht aan de Universiteit van Leiden en een van de voornaamste docenten van prinses Beatrix.

Literatuur: Frans van Iersel, ‘De Wierdsmabank aan het Kolkven tussen Oisterwijk en Moergestel’, De Kleine Meijerij 52 (2001) 81-97; J.V.W(ierdsma), Herinneringen uit mijn leven (1911).